Waterschap Noorderzijlvest kan in september 2025 starten met het vergroten van de waterberging in De Onlanden. Op 14 augustus is het projectbesluit voor de realisatie van extra waterberging in de Onlanden vastgesteld door Gedeputeerde Staten van provincie Drenthe. Met de extra waterberging vergroot de bergingscapaciteit van De Onlanden binnen de bestaande kades van 7,5 naar 12,7 miljoen kubieke meter. Deze uitbreiding maakt het mogelijk om bij extreme weersomstandigheden tijdelijk meer water op te slaan voordat het wordt afgevoerd naar zee. Naar verwachting is de extra waterberging eind 2025/begin 2026 gedeeltelijk inzetbaar en in 2027 volledig afgerond.

Voor de uitvoering van de werkzaamheden is gekozen voor de zogeheten Hooiwegvariant. Met het projectbesluit kan fase één van deze variant, de vergroting van de waterberging worden uitgevoerd. Hiervoor komen twee nieuwe stuwen bij de Hooiweg. Bij inzet van de extra waterberging gaan deze stuwen omhoog, om water vast te houden. Ook past het waterschap de Doolhofstuw in het Peizerdiep aan en worden kades in het waterbergingsgebied verhoogd. Aanvullend vergroot het waterschap de pompcapaciteit van gemaal Zanddijk, worden de toegangswegen van TenneT en Gasunie verhoogd en treft het waterschap beschermingsmaatregelen bij woningen aan de Roderwolderweg en het Moleneind. Daarnaast wordt de capaciteit van gemaal Sandebuur aangepast. Dit gemaal valt buiten het projectgebied, maar watert wel af op De Onlanden. Aanpassingen worden daarom alvast meegenomen.

Extra capaciteit om water op te vangen
De extra waterberging, biedt ruimte aan nog eens 5,2 miljoen kuub water. Bij extreme regenval kan het waterpeil stijgen tot maximaal +18 cm NAP (voorheen -0,20 NAP). Hierdoor kan er bij extreme situaties tijdelijk (een aantal dagen) meer water worden opgevangen, voordat het naar zee wordt afgevoerd.

Natuur
Bij de uitbreiding wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de natuur in De Onlanden. Er komen vluchtheuvels voor dieren bij hoogwater, het waterschap gaat sloten dempen om kwelwater langer vast te houden, grond afplaggen langs sloten, een slenk aanleggen en in delen van het gebied de waterstand verhogen. Deze maatregelen die tot stand zijn gekomen in samenwerking met natuurorganisaties en terreinbeheerders, versterken de moerasnatuur en maken het ecosysteem robuuster. Het gebied tussen de Hooiweg en het Leekstermeer blijft buiten de extra waterberging, omdat dit een belangrijk broed- en leefgebied is voor vogels. Een deel van de natuurmaatregelen wordt uitgevoerd in fase één, tegelijk met de uitbreiding van de waterberging. De overige maatregelen volgen in fase twee van het project.

Van ontwerp naar projectbesluit
Het ontwerp-projectbesluit voor de extra waterberging lag van 19 december 2024 tot en met 30 januari 2025 ter inzage. Hierop kwamen in totaal tachtig zienswijzen binnen. Deze zienswijzen zijn door de provincie bij het vaststellen van het projectbesluit zorgvuldig meegewogen. Op basis van de zienswijzen en gesprekken met omwonenden zijn aanvullende maatregelen en maatwerkoplossingen opgenomen in het definitieve ontwerp. Het projectbesluit treedt 4 weken na publicatie in werking. Tegen het projectbesluit staat beroep open gedurende 6 weken (van 21 augustus tot en met 1 oktober 2025) bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Beperking wateroverlast
Door de versnelde klimaatverandering neemt de kans op wateroverlast in Noord-Nederland toe. Binnen het project Droge Voeten 2050 hebben de noordelijke provincies en waterschappen onderzocht welke maatregelen nodig zijn om wateroverlast tot 2050 te beperken. Denk hierbij aan extra waterberging, verbeterde aansturing van gemalen, ophoging van kades en versterking van dijken. De optimalisatie van De Onlanden dat als sinds 2012 is ingericht als waterbergingsgebied, is een belangrijk onderdeel van dit project.

Meer informatie over de extra waterberging en het projectbesluit is te vinden via De Onlanden | Provincie Drenthe

[Provincie Drenthe]